ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι το αποτέλεσμα της βλάβης που προκαλείται από διαβήτη στα μικρά αιμοφόρα αγγεία (τριχοειδή) που βρίσκονται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Αποτελεί μια από τις πιο συχνές αιτίες τύφλωσης στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α.
Τι ακριβώς συμβαίνει στα αγγεία του αμφιβληστροειδή χιτώνα;
Τα μικρά αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδή (τριχοειδή) μπορεί να διογκωθούν (μικροανευρύσματα) και λόγω μεταβολών στο τοίχωμα τους να εμφανιστεί διαρροή υγρών προς στον αμφιβληστροειδή (οίδημα αμφιβληστροειδή). Ή μπορούν να κλείσουν, με αποτέλεσμα την διακοπή της τροφοδοσίας με αίμα και οξυγόνο στην αντίστοιχη περιοχή (ισχαιμία αμφιβληστροειδή). Μερικές φορές στις θέσεις ισχαιμίας αναπτύσσονται στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδή παθολογικά νέα αιμοφόρα αγγεία (νεοαγγεία), προκειμένου να τροφοδοτήσουν πάλι με αίμα και οξυγόνο τις ισχαιμικές περιοχές.
Τα νεοαγγεία αυτά δεν έχουν καλό τοίχωμα, είναι εύθρυπτα και προκαλούν μεγάλες αιμορραγίες στον αμφιβληστροειδή, αλλά και στο υαλοειδές σώμα (μια διαφανή ουσία, σαν ζελέ, με την οποία είναι γεμάτη η κοιλότητα του ματιού). Αργότερα στις θέσεις αυτές των νεοαγγείων μπορεί να αναπτυχθεί ουλώδης ιστός, ο οποίος όταν συρρικνωθεί, μπορεί να προκαλέσει ελκτική αποκόλληση και νέκρωση του αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα την τύφλωση και ένα πολύ επώδυνο γλαύκωμα (νεοαγγειακό γλαύκωμα). Όλες αυτές οι βλάβες γίνονται σταδιακά και για διευκόλυνση μας διακρίνουμε δύο στάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
Ποια είναι τα στάδια (τύποι) της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Υπάρχουν δύο τύποι αμφιβληστροειδοπάθειας: η μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (η οποία καλείται και διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος) και η παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια υποστρώματος είναι η πρώιμη μορφή αμφιβληστροειδοπάθειας. Στο στάδιο αυτό τα μικροανευρύσματα διαρρέουν αίμα ή υγρό, με αποτέλεσμα οίδημα (πάχυνση) του αμφιβληστροειδούς και τον σχηματισμό εναποθέσεων που καλούνται σκληρά εξιδρώματα. Επίσης μπορεί να εμφανιστούν πολύ λίγες, μικρής έκτασης, περιοχές ισχαιμίας. Στο στάδιο αυτό αρχικά η όραση δεν επηρεάζεται, αργότερα όμως όταν το οίδημα παραμείνει για πολύ χρονικό διάστημα και αφορά την περιοχή της ωχράς κηλίδας, η οπτική οξύτητα σταδιακά μειώνεται. Το οίδημα της ωχράς αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία απώλεια της όρασης σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη, επειδή το 50% περίπου των ασθενών με οίδημα ωχράς στα αρχικά στάδια δεν έχει κάποιο σύμπτωμα. Η όραση μπορεί να επηρεαστεί επίσης και από ισχαιμία της ωχράς κηλίδας.
Καθώς η ωχρά κηλίδα δεν έχει ικανοποιητική αιμάτωση, μεγάλο μέρος της κεντρικής όρασης χάνεται.
Στην παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια εμφανίζονται μεγάλες περιοχές ισχαιμίας, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη νεοαγγείων. Η παραγωγική μορφή είναι η σοβαρή μορφή αμφιβληστροειδοπάθειας, επειδή τα νεοαγγεία μπορούν να προκαλέσουν μεγάλες αιμορραγίες στο υαλοειδές, ελκτική αποκόλληση του αμφιβληστροειδή και νεοαγγειακό γλαύκωμα με αποτέλεσμα την τύφλωση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Στα αρχικά στάδια της πάθησης συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Όσο η πάθηση επιδεινώνεται μπορεί να εμφανιστούν:
-
Θάμβος της όρασης το οποίο με τον καιρό επιδεινώνεται.
-
Αντίληψη σκιών ή κηλίδων στο οπτικό πεδίο που κινούνται, σαν να επιπλέουν.
-
Σκοτεινές ή μαύρες περιοχές στο οπτικό πεδίο.
-
Δυσκολία στην όραση τη νύχτα
-
Δυσκολία στην αντίληψη των χρωμάτων.
-
Ξαφνική τύφλωση.
Πως μπορούμε να προλάβουμε την απώλειας όρασης από την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;
Η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη και της υψηλής αρτηριακής πίεσης από τον παθολόγο ή τον διαβητολόγο έχει μεγάλη σημασία. Τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και η υψηλή αρτηριακή πίεση προκαλούν βλάβες στα αγγεία του αμφιβληστροειδή.
Ένα ελάχιστο ποσοστό ασθενών με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια που παρακολουθούνται τακτικά, οδηγείται σε νομική τύφλωση. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του προβλήματος είναι ο καλύτερος τρόπος διατήρησης της όρασης. Κάθε ασθενής με διαβήτη πρέπει να ελέγχεται από τον οφθαλμίατρο κάθε 6 μήνες και εάν εμφανιστούν βλάβες από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια κάθε 3 μήνες. Οι έγκυες γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη πρέπει να εξετάζονται κάθε 3 μήνες. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί διαγνωστεί προτού καν παρατηρηθούν προβλήματα όρασης.
Εάν εμφανιστούν αλλαγές στην όραση, σε ένα ή και στα δύο μάτια, πρέπει να ενημερωθεί αμέσως ο οφθαλμίατρος. Η έναρξη της θεραπείας για την διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια το συντομότερο δυνατόν, είναι ο καλύτερος τρόπος να αποτραπεί η απώλεια της όρασης.
Πως γίνεται η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας;
Η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας γίνεται μετά από λεπτομερή οφθαλμολογική εξέταση, που περιλαμβάνει και την εξέταση του εξέταση του αμφιβληστροειδή με βυθοσκόπηση.
Σε περίπτωση εμφάνισης διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας μπορεί να απαιτηθεί συμπληρωματικός έλεγχος με οπτική τομογραφία (OCT) και φλουοροαγγειογραφία ή οπτική αγγειογραφία (Angio-OCT).
Η Οπτική Τομογραφία (OCT) ωχράς είναι μια μη επεμβατική απεικονιστική εξέταση, με την οποία πραγματοποιείται τρισδιάστατη απεικόνιση των στρωμάτων του αμφιβληστροειδή. Χρησιμοποιείται για την διάγνωση και την παρακολούθηση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς.
Η Φλουοροαγγειογραφία είναι μια εξέταση που πραγματοποιείται με ενδοφλέβια έγχυση μιας ειδικής φθορίζουσας χρωστικής ουσίας (φλουοροσκεΐνη) και την λήψη διαδοχικών ψηφιακών φωτογραφιών του αγγειακού δικτύου του αμφιβληστροειδή. Με την εξέταση αυτή γίνεται εκτίμηση της ισχαιμιών, των μικροανευρυσμάτων και της διαρροής αυτών (οίδημα της ωχράς) και της εμφάνισης ή μη νεοαγγείων (παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια).
Οπτική Αγγειογραφία (Angio-OCT) είναι μια νέα απεικονιστική εξέταση, με την οποία πραγματοποιείται χωρίς την χορήγηση σκιαγραφικού (με οπτικές τομογραφίες) απεικόνιση του τριχοειδικού και του αγγειακού δικτύου του αμφιβληστροειδή ανά στιβάδα. Με την εξέταση αυτή γίνεται εκτίμηση της ισχαιμιών, των μικροανευρυσμάτων και της εμφάνισης ή μη νεοαγγείων (παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια). Η εξέταση αυτή δεν είναι επεμβατική, αλλά σε αντίθεση με την φλουοροαγγειογραφία εξετάζει μόνο την περιοχή του οπισθίου πόλου.
Πως αντιμετωπίζεται η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια;
Η καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης της πάθησης είναι η πρόληψη της εμφάνισής της.
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια θεραπεύεται με διάφορους τρόπους, ανάλογα με το στάδιο της ασθένειας και του προβλήματος που υπάρχει. Οι κυριότερες θεραπευτικές μέθοδοι είναι: οι ενέσεις στο υαλοειδές παραγόντων αντί-VEGF, η φωτοπηξία με θερμικό Laser, οι ενέσεις στο υαλοειδές κορτιζόνης (τριαμσινολόνης) και η υαλοειδεκτομή (χειρουργική επέμβαση).
Η θεραπεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας επιτυγχάνεται με την ένεση στο υαλοειδές αντί-VEGF φαρμάκων (π.χ. Eylea, Lucentis, και Avastin) με σκοπό να μειωθεί η διαρροή από τα τριχοειδή αγγεία της ωχράς κηλίδας και να απορροφηθεί το οίδημα.
Αυτή η θεραπεία μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με θερμικό Laser που εφαρμόζεται στην περιοχή του οιδήματος της ωχράς κηλίδας. Σε περιπτώσεις ανθεκτικού στην θεραπεία διαβητικού οιδήματος της ωχράς μπορούν να γίνουν ενδοϋαλοειδικές ενέσεις κορτιζόνης (τριαμσινολόνης).
Στην παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια εφαρμόζεται φωτοπηξία με θερμικό Laser σε όλη την επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς (παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία), σε συνδυασμό με ενδοϋαλοειδικές ενέσεις αντί-VEGF παραγόντων. Ο σκοπός της θεραπείας είναι η υποστροφή των νεοαγγείων που έχουν αναπτυχθεί και να αποτραπεί η επανεμφάνισή τους.
Σε πιο προχωρημένα στάδια παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, όταν εμφανιστούν επιπλοκές, όπως μεγάλη αιμορραγία στο υαλοειδές (στην κοιλότητα του ματιού) και αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, χρειάζεται χειρουργική επέμβαση με υαλοειδεκτομή (βιτρεκτομή).