ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τι είναι η νόσος του Graves;
Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας που βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού σας. Εκκρίνει τις ορμόνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό, δηλαδή με ποιο τρόπο το σώμα σας μετατρέπει τα τρόφιμα σε ενέργεια. Μερικοί άνθρωποι πάσχουν μια πάθηση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού τους επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα. Όταν συμβεί αυτό, ο θυρεοειδής τους αδένας παράγει υπερβολικά ποσά ορμόνης. Αυτό ονομάζεται υπερθυρεοειδισμός, ή νόσος του Graves.
Η νόσος του Graves προκαλεί φλεγμονή στους μυς και τους ιστούς (ενδοκογχικό λίπος) που περιβάλλουν τα μάτια. Η προσβολή των ματιών ονομάζεται θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια. Θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια μπορεί όμως να παρατηρηθεί και σε άτομα που έχουν τις ορμόνες του θυρεοειδούς σε φυσιολογικά επίπεδα ή ακόμα και μειωμένες. Σε μία μελέτη ασθενών με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια, το 90% είχε υπερθυρεοειδισμό, το 0.8% είχε υποθυρεοειδισμό, το 3.3% είχε θυρεοειδίτιδα Hashimoto και το 5.9% είχε ευθυρεοειδισμό (φυσιολογικές ορμόνες).
Πώς επηρεάζει τα μάτια η νόσος του Graves;
Τα συμπτώματα της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων. Τα συνηθέστερα προβλήματα είναι:
Ανύψωση του άνω και κατάσπαση του κάτω βλεφάρου (Eyelid Retraction). Όταν οι μύες των βλεφάρων (γύρω από το μάτι) λόγω της φλεγμονής διογκωθούν, γίνονται πιο σφικτοί και τραβούν τα βλέφαρα, όπως μια λαστιχένια ζώνη. Με αυτό το τρόπο το λευκό του ματιού (ο σκληρός) γίνεται πιο ορατό (γουρλωμένα μάτια).
Εξόφθαλμος. Οι μύες γύρω από το μάτι και το ενδοκογχικό λίπος διογκώνονται και ωθούν το μάτι προς τα εμπρός. Αυτή η προβολή των ματιών κάνει κάποιον να φαίνεται ότι κοιτάζει συνέχεια με γουρλωμένα τα μάτια. Η διόγκωση των μυών μπορεί επίσης να προκαλέσει πίεση στο οπτικό νεύρο. Αυτό είναι το νεύρο που συνδέει το μάτι με τον εγκέφαλο. Αν το οπτικό νεύρο καταστραφεί, προκαλείται τύφλωση.
Ξηροφθαλμία. Λόγω της ανάσπασης του άνω βλεφάρου και κατάσπασης του κάτω βλεφάρου και του εξόφθαλμου, τα μάτια εκτίθενται σε αέρα και σκόνη. Αυτό μπορεί να κάνει τα μάτια πολύ ξηρά. Η ξηροφθαλμία κάνει τους ασθενείς να αισθάνονται ότι έχουν σκουπίδια στα μάτια τους, ότι τους καίνε και καθιστούν την όραση τους θολή. Η ευαισθησία στο φως είναι επίσης άλλο ένα πρόβλημα για το οποίο παραπονιούνται οι ασθενείς. Το έντονο ξηρό μάτι μπορεί τελικά να προκαλέσει βλάβη στον κερατοειδή (το διαφανές παράθυρο του ματιού).
Διπλωπία. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα το οίδημα προκαλεί μόνιμη βλάβη στους μύες. Οι μύες χάνουν την ελαστικότητα τους και αυτό μπορεί να προκαλέσει διπλωπία.
«Σακούλες» στα μάτια. Όταν πρηστούν τα βλέφαρα, οι ιστοί γύρω από το μάτι προβάλουν. Αυτό κάνει τον ασθενή να φαίνεται μεγαλύτερο σε ηλικία από ό,τι είναι, επειδή έχει «σακούλες» γύρω από τα μάτια.
Ποια είναι η πορεία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας;
Η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι αυτοπεριοριζόμενη ασθένεια και σταθεροποιείται μέσα σε μια περίοδο 3-5 χρόνων. Διακρίνονται 2 στάδια της νόσου:
- Το φλεγμονώδες στάδιο, όπου υπάρχουν έντονα φαινόμενα από τον κόγχο και τους ιστούς γύρω από το μάτι (ερεθισμός, δακρύρροια, φωτοφοβία, οίδημα και κόκκινα μάτια)
- Το στάδιο ηρεμίας, όπου τα φλεγμονώδης φαινόμενα μειώνονται και διαπιστώνεται σταδιακή βελτίωση της κινητικότητας και της σύσπασης των μυών. Υπάρχει περίπτωση, όμως, να παραμείνει η διαταραχή στη θέση των βλεφάρων, ο εξόφθαλμος ή ακόμη και η διπλωπία.
Πως γίνεται η διάγνωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας;
Η διάγνωση της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας βασίζεται στην κλινική εικόνα, τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδή στο αίμα και την αξονική τομογραφία του κόγχου, με την οποία μπορούμε να παρακολουθήσουμε την διόγκωση των μυών που κινούν το μάτι, αλλά και μια ενδεχόμενη πίεση στο οπτικό νεύρο.
Ποια είναι η θεραπεία της θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας;
Σε ήπιες περιπτώσεις η ενυδάτωση του οφθαλμού με τεχνητά δάκρυα, η ενστάλαξη αντιφλεγμονωδών κολλυρίων και τα κρύα επιθέματα αρκούν για τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Σε όλους τους ασθενείς πρέπει να ρυθμιστεί η λειτουργία του θυρεοειδούς σε φυσιολογικά επίπεδα και να διακοπεί το κάπνισμα (προκαλεί ανθεκτικότητα στην θεραπεία).
Στο φλεγμονώδες στάδιο, παρά το γεγονός ότι η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη, η ενεργός φλεγμονή του κόγχου πρέπει να αντιμετωπίζεται, για την αποφυγή των σοβαρών επιπλοκών της ασθένειας, οι οποίες περιλαμβάνουν την μόνιμη διπλωπία και την απώλεια της όρασης. Η χορήγηση υψηλών δόσεων κορτιζόνης ή από το στόμα, ή ενδοφλέβια μπορεί να είναι αποτελεσματική. Συμπληρωματικά για τον έλεγχο της φλεγμονής, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ανοσοκατασταλτικά φαρμάκα, ή ακτινοβολία των οφθαλμικών κόγχων. Σε περιπτώσεις πίεσης του οπτικού νεύρου από τους γύρω φλεγμονώδες ιστούς του οφθαλμικού κόγχου, για τη διάσωση της όρασης του ασθενούς είναι απαραίτητη η χειρουργική αποσυμπίεση του κόγχου.
Στο στάδιο ηρεμίας, όπου τα φλεγμονώδη στοιχεία σταδιακά εξαφανίζονται και η κατάσταση σταθεροποιείται, με ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις, μπορεί να γίνει προσπάθεια διόρθωσης των λειτουργικών ή αισθητικών προβλημάτων που άφησε η νόσος.